«Παρέμβαση του Κοινού των Ηπειρωτών για την αιθαλομίχλη – Κατάθεση σχεδίου εισήγησης στην Επιτροπή Κοινωνικών Θεμάτων της Περιφέρειας Ηπείρου.»

2-9-2025

Παρέμβαση του Κοινού των Ηπειρωτών για την αιθαλομίχλη – Κατάθεση σχεδίου εισήγησης στην Επιτροπή Κοινωνικών Θεμάτων της Περιφέρειας Ηπείρου.

Προς:
Πρόεδρο της Επιτροπής Κοινωνικών Θεμάτων Περιφέρειας Ηπείρου.
Μέλη της Επιτροπής Κοινωνικών Θεμάτων Περιφέρειας Ηπείρου.

Θέμα: Αντιμετώπιση του φαινομένου της αιθαλομίχλης στην Περιφέρεια

Αγαπητή κυρία Πρόεδρε, αγαπητά μέλη της Επιτροπής,

Η παράταξή μας «Κοινό των Ηπειρωτών» σας καταθέτει σχέδιο εισήγησης για την αντιμετώπιση του φαινομένου της αιθαλομίχλης με σκοπό να συζητηθεί στην προγραμματισμένη για τις 4 Σεπτεμβρίου 2025 συνεδρίαση της Επιτροπής.

Η εισήγηση καταρτίστηκε σε συνέχεια της συνεδρίασης και της ομόφωνης απόφασης της Επιτροπής Κοινωνικών Θεμάτων Περιφέρειας Ηπείρου (Πρακτικό 2/18-2-2025), που ελήφθη στις 18 Φεβρουαρίου 2025. Σύμφωνα με την απόφαση αυτή, το θέμα θα επανερχόταν σε επόμενη συνεδρίαση, προκειμένου να αποσαφηνιστούν οι λεπτομέρειες και να συγκεκριμενοποιηθούν τα βήματα για τη διαμόρφωση κοινής εισήγησης προς το Περιφερειακό Συμβούλιο. Στη συνεδρίαση παρευρέθηκαν τα μέλη της Επιτροπής, υπό την προεδρία της κας Σταυρούλας Τσιάρα, Αντιπεριφερειάρχη Ηπείρου, καθώς και ο Καθηγητής Πνευμονολογίας κ. Κ. Κωστίκας, Διευθυντής της Πανεπιστημιακής Πνευμονολογικής Κλινικής του ΠΓΝΙ, ο οποίος συνέβαλε με επιστημονικές παρατηρήσεις.

Το ως άνω πρακτικό επισυνάπτεται στην παρούσα εισήγηση ως αναπόσπαστο μέρος της, για πληρέστερη ενημέρωση του Περιφερειακού Συμβουλίου.

Ακολουθεί το σχέδιο εισήγησης της παράταξης “Κοινό των Ηπειρωτών”, το οποίο τίθεται υπόψη της Επιτροπής για συζήτηση και διαμόρφωση κοινής εισήγησης προς το Περιφερειακό Συμβούλιο.

ΣΧΕΔΙΟ ΕΙΣΗΓΗΣΗΣ

Εισαγωγή

Η αιθαλομίχλη αποτελεί σοβαρό και διαχρονικό πρόβλημα για την πόλη των Ιωαννίνων. Κατά τους χειμερινούς μήνες, λόγω των μετεωρολογικών και τοπογραφικών συνθηκών, παρατηρείται έντονος εγκλωβισμός ρύπων, με αποτέλεσμα επικίνδυνη επιβάρυνση της ατμόσφαιρας και της υγείας των κατοίκων.

Καθώς ο χειμώνας πλησιάζει και το πρόβλημα αναμένεται να εμφανιστεί για ακόμη μία φορά, καθίσταται αναγκαίο να ληφθούν μέτρα πρόληψης και δράσης. Αυτός είναι ο σκοπός της παρούσας πρότασής μας.

Συμπεράσματα – Διαπιστώσεις της Επιτροπής (Απόφαση 2/7/18-2-2025)

Κατά τη συνεδρίαση της 18ης Φεβρουαρίου 2025 (Απόφαση 2/7/18-2-2025), η Επιτροπή Κοινωνικών Θεμάτων αποφάσισε ομόφωνα:

1. Να καταγράψει τα εξής συμπεράσματα:
   1. Η αιθαλομίχλη αποτελεί καθημερινό πρόβλημα για την πόλη των Ιωαννίνων κατά τους χειμερινούς μήνες. Η καύση ξύλων για θέρμανση, η οποία έχει αυξηθεί τα τελευταία 10 χρόνια λόγω οικονομικών δυσκολιών, είναι η κύρια αιτία της αιθαλομίχλης στην πόλη, η οποία κατατάσσεται στην κορυφή της χώρας όσον αφορά τα επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Οι μετρήσεις των αιωρούμενων μικροσωματιδίων PM2.5 αποκαλύπτουν επικίνδυνα επίπεδα ρύπανσης, τα οποία ξεπερνούν κατά πολύ τα επιτρεπόμενα όρια του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), θέτοντας σε σοβαρό κίνδυνο την υγεία των κατοίκων. Οι συνέπειες περιλαμβάνουν αύξηση περιστατικών αναπνευστικών προβλημάτων, εγκεφαλικών επεισοδίων, εμφραγμάτων και καρκίνου του πνεύμονα, με ιδιαίτερη επιβάρυνση για τις ευάλωτες ομάδες (παιδιά, ηλικιωμένους, άτομα με χρόνια νοσήματα).
   1. Τονίστηκε ο σημαντικός ρόλος των ενεργειακών κοινοτήτων που επιτρέπουν τη συμμετοχική παραγωγή ενέργειας από καθαρές και ανανεώσιμες πηγές, συμβάλλοντας στη μείωση της ρύπανσης, στην ενεργειακή δημοκρατία και στην καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας.
   1. Αναδείχθηκαν τα άμεσα και μακροπρόθεσμα οφέλη για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον από τη μείωση της αιθαλομίχλης:
      • Σημαντική μείωση περιστατικών αναπνευστικών και καρδιοαγγειακών παθήσεων.
      • Βελτίωση της ποιότητας αέρα, με θετικές συνέπειες για ευάλωτες ομάδες και πρόληψη πρόωρων θανάτων.
      • Θετική επίδραση στο φυσικό περιβάλλον και το οικοσύστημα της περιοχής.
   1. Συμφωνήθηκε ότι η μείωση της χρήσης ξύλων για θέρμανση συνδέεται άμεσα με τη βελτίωση της ποιότητας ζωής.
   1. Υπογραμμίστηκε η ανάγκη πρωτοβουλιών συνεργασίας με την Πολιτεία και την Α΄θμια Τοπική Αυτοδιοίκηση για την εφαρμογή μέτρων που θα μειώσουν την αιθαλομίχλη, θα εξασφαλίσουν κάλυψη των αναγκών θέρμανσης και θα συμβάλουν στη δημιουργία ενός υγιούς και βιώσιμου περιβάλλοντος στο λεκανοπέδιο Ιωαννίνων.
   1. Αναγνωρίστηκε ότι η δωρεάν παροχή ρεύματος σε ευάλωτες οικογένειες κατά τη χειμερινή περίοδο μπορεί να αποτελέσει σημαντικό μέτρο στήριξης.
2. Να ζητήσει τη συνεργασία της Α΄θμιας Τοπικής Αυτοδιοίκησης για την αναζήτηση λύσεων με σκοπό τη μείωση της τιμής του πετρελαίου και του ηλεκτρικού ρεύματος στους πολίτες των Ιωαννίνων και την προώθηση ενεργειακών κοινοτήτων από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς.
3. Να προτείνει τη δημιουργία καμπάνιας ενημέρωσης για τους κινδύνους από τη χρήση τζακιών, με έμφαση στην εκπαίδευση και την ευαισθητοποίηση μεγαλύτερων ηλικιών, καθώς και στην ανάδειξη εναλλακτικών τρόπων θέρμανσης φιλικών προς το περιβάλλον.
4. Λόγω της σοβαρότητας και της έκτασης του προβλήματος, να συνεχιστεί η συζήτηση στην επόμενη συνεδρίαση, με στόχο την κατάρτιση κοινής εισήγησης προς το Περιφερειακό Συμβούλιο.

Προτάσεις – Μέτρα

Με βάση τα παραπάνω συμπεράσματα, προτείνουμε στην Επιτροπή να υιοθετήσει ένα πλαίσιο προτεινόμενων παρεμβάσεων προς το Περιφερειακό Συμβούλιο, το οποίο μπορεί να εμπλουτιστεί μετά από τη συζήτηση και τις προτάσεις των μελών της Επιτροπής. Το πλαίσιο περιλαμβάνει:

1. Συνεργασίες με Πολιτεία και Α΄θμια Τοπική Αυτοδιοίκηση για την εφαρμογή συντονισμένων μέτρων με στόχο τη μείωση της αιθαλομίχλης.
2. Γενναία επιδότηση ηλεκτρικής ενέργειας και πετρελαίου θέρμανσης για όλους τους κατοίκους των Ιωαννίνων.
3. Δωρεάν παροχή ρεύματος σε ευάλωτες οικονομικά οικογένειες κατά τη χειμερινή περίοδο.
4. Σοβαρή καμπάνια ενημέρωσης και μέτρα ώστε οι πολίτες να περιορίσουν την καύση ξύλου και τη χρήση τζακιών, με έμφαση στην εκπαίδευση και στις μεγαλύτερες ηλικίες.
5. Προώθηση εναλλακτικών, καθαρότερων τρόπων θέρμανσης.
6. Στήριξη και Ενίσχυση των Ενεργειακών Κοινοτήτων για δημοκρατική – δίκαια παραγωγή και διανομή της ανανεώσιμης ενέργειας. με στόχο τη μείωση των ενεργειακών δαπανών και εκπομπών.
7. Δημιουργία Δικτύου Παρακολούθησης Ποιότητας Αέρα στο λεκανοπέδιο Ιωαννίνων: Εγκατάσταση σταθμών μέτρησης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, συμπεριλαμβανομένων των βιομηχανικών εκπομπών. Συνεχής παρακολούθηση και άμεση δημοσιοποίηση δεδομένων μέσω ψηφιακής πλατφόρμας.
8. Προώθηση της Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης: Δημιουργία περισσότερων πράσινων χώρων, ενίσχυση των μέσων μαζικής μεταφοράς, δωρεάν αστική συγκοινωνία σε περιόδους υψηλής ρύπανσης, ανάπτυξη δικτύου ποδηλατοδρόμων για περιορισμό της χρήσης αυτοκινήτων.
9. Ολοκληρωμένο σχέδιο παρακολούθησης, αξιολόγησης και δράσεων: Συστηματική παρακολούθηση της ρύπανσης, τακτική αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των μέτρων και συνεχείς βελτιώσεις στις στρατηγικές καταπολέμησης της ρύπανσης.

Συμπέρασμα – Πρόταση Απόφασης

Η Επιτροπή εισηγείται προς την Περιφερειακή Αρχή και την Πρόεδρο του Περιφερειακού Συμβουλίου:

1. Να προγραμματίσουν ειδική συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου για τη συζήτηση της παρούσας εισήγησης.
2. Να κληθεί ο Δήμος Ιωαννιτών να συμμετάσχει στη συζήτηση, ώστε να υπάρξει συντονισμός και κοινή δράση με την Τοπική Αυτοδιοίκηση Α΄ βαθμού.
3. Να εξεταστεί η υιοθέτηση των προτεινόμενων μέτρων, στο μέτρο που αυτό είναι εφικτό.
4. Να διεκδικηθεί, από κοινού με τον Δήμο Ιωαννιτών, από το Κεντρικό Κράτος η εφαρμογή λύσεων και παρεμβάσεων, με προτεραιότητα στα εξής άμεσα μέτρα για τον χειμώνα που έρχεται:
   • Γενναία επιδότηση ηλεκτρικής ενέργειας και πετρελαίου θέρμανσης για όλους τους κατοίκους των Ιωαννίνων.
   • Δωρεάν παροχή ρεύματος σε ευάλωτες οικονομικά οικογένειες κατά τη χειμερινή περίοδο.